Chirurgische behandeling van lymfoedeem

Microchirurgie (lymfekliertransfer & lymfoveneuze anastomose)

Lymfoedeem is een ophoping van vocht (lymfe) in een van de ledematen als gevolg van een onderbreking of wijziging van het lymfesysteem. De oorzaak kan aangeboren zijn (eerder zeldzaam), het gevolg zijn van besmettelijke ziekten (Filariasis, een parasitaire worm) of het gevolg zijn van een behandeling van bepaalde kankers (borstkanker, melanomen, sarcomen, enz.).

10% van de patiënten behandeld voor borstkanker ontwikkelt lymfoedeem van het bovenste lidmaat (bestraling, poortwachtklier en okselevidement). Problemen ontstaan vaak enige tijd (vaak jaren) na de primaire behandeling van borstkanker. De functionele hinder en de grote kans op infecties (lymfangitis) zijn de belangrijkste gevolgen van lymfoedeem.

Tot voor kort was conservatieve behandeling de enige vorm van soelaas voor deze patiënten (lymfatische drainage en bandage), maar sinds enkele jaren kunnen we ook in bepaalde gevallen een chirurgische behandeling toepassen.

Er zijn twee heelkundige behandelingen mogelijk:

Microchirurgische lymfoveneuze anastomose

Bij een lymfoveneuze anastomose maakt de plastisch chirurg via kleine incisies in de huid kortsluitingen van het lymfesysteem naar de bloedbaan (aders). Op deze manier kan het lymfevocht via een omweg draineren. 

Microchirurgische lymfekliertransfer

Bij de lymfekliertransfer zal de plastisch chirurg gezonde lymfeklieren van de patiënt zelf (bv. uit de lies) microchirurgisch transplanteren naar de aangetaste zone (bv. oksel). Deze ingreep wordt onder algemene verdoving uitgevoerd en gebeurt vaak in combinatie met een borstreconstructie.

Na deze ingrepen moeten patiënten een revalidatieprogramma volgen. Het is belangrijk om bij optredend lymfoedeem vroegtijdig in te grijpen voor fibrose zich manifesteert. De resultaten die zo worden bekomen zijn beter.